Με την υπερψήφιση του σχετικού νομοσχεδίου από την Ολομέλεια της Βουλής, τίθενται και επισήμως οι βάσεις για την είσοδο της Ελλάδας στην εποχή της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης. Το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης θεσμοθετεί την ίδρυση του «AI Factory Pharos» και καθιερώνει το πλαίσιο συνεποπτείας της ΗΔΙΚΑ από τα Υπουργεία Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Υγείας.
Το στοίχημα της επιχειρηματικότητας και η θέση της Ελλάδας
Σύμφωνα με τον Υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρη Παπαστεργίου, η πρωτοβουλία αυτή έρχεται να καλύψει πραγματικές ανάγκες της οικονομίας. Παρόλο που η Ελλάδα καταγράφει υψηλές επιδόσεις στη χρήση generative AI από τους πολίτες (44,1%, καταλαμβάνοντας την 8η θέση στην ΕΕ) και το Δημόσιο έχει ενσωματώσει σχετικές λειτουργίες, παρατηρείται υστέρηση στον ιδιωτικό τομέα.
Οι ελληνικές επιχειρήσεις φαίνεται να μην έχουν προσαρμοστεί ακόμα πλήρως στις ταχύτητες της Τεχνητής Νοημοσύνης. Το νομοσχέδιο στοχεύει ακριβώς εκεί: στην παροχή κινήτρων προς την επιχειρηματικότητα ώστε να αξιοποιήσει τα εργαλεία της νέας τεχνολογίας, μετατρέποντας την έρευνα σε εφαρμοσμένες λύσεις προστιθέμενης αξίας.
Οι υποδομές: «Δαίδαλος» και «Pharos»
Η «καρδιά» του εγχειρήματος θα χτυπά στο Λαύριο, στις εγκαταστάσεις του Πολιτιστικού και Βιομηχανικού Πάρκου, όπου δημιουργείται ο νέος εθνικός υπερυπολογιστής «Δαίδαλος».
Χρονοδιάγραμμα: Στόχος είναι ο «Δαίδαλος» να τεθεί σε λειτουργία τον Μάρτιο του 2026.
Ισχύς: Θα αποτελεί μία από τις ισχυρότερες υπολογιστικές εγκαταστάσεις σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Δεύτερος κόμβος: Δρομολογείται η δημιουργία συμπληρωματικής υπερυπολογιστικής εγκατάστασης στην Κοζάνη (Δυτική Μακεδονία).
Συνεργασίες: Στο «Pharos» συμμετέχουν κορυφαία ιδρύματα όπως ο «Δημόκριτος», το ΕΜΠ, το Ερευνητικό Κέντρο «Αθηνά», το ΕΚΕΤΑ, το ΑΠΘ, το ΕΚΠΑ και το Πανεπιστήμιο Πατρών.
Οι τρεις στρατηγικοί πυλώνες
Η λειτουργία του AI Factory θα εστιάσει σε τρεις κρίσιμους τομείς για τη χώρα:
Πολιτική Προστασία και Περιβάλλον: Αξιοποίηση επίγειων και δορυφορικών δεδομένων για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
Υγεία: Χρήση του τεράστιου όγκου ανωνυμοποιημένων δεδομένων του Δημοσίου για την προαγωγή της έρευνας και τη δημιουργία νέων προϊόντων υγείας.
Ελληνική Γλώσσα και Πολιτισμός: Ανάπτυξη γλωσσικών μοντέλων που «μιλούν» ελληνικά, διασφαλίζοντας ότι ο πλούτος και τα ιδιώματα της γλώσσας μας θα διασωθούν και θα αξιοποιηθούν στον ψηφιακό κόσμο.
Χρηματοδότηση και ιδιοκτησιακό καθεστώς
Η υλοποίηση των υποδομών βασίζεται σε μεικτό χρηματοδοτικό σχήμα:
65% από το Ταμείο Ανάκαμψης.
35% από ευρωπαϊκούς πόρους (πρωτοβουλία EuroHPC).
Για τα πρώτα τρία χρόνια λειτουργίας, το κόστος θα καλυφθεί ισομερώς (50-50) από το Ελληνικό Δημόσιο και την EuroHPC. Διευκρινίστηκε ρητά ότι οι υπερυπολογιστές ανήκουν αποκλειστικά στο Ελληνικό Δημόσιο, με φορέα υλοποίησης την ΕΔΥΤΕ. Ο ρόλος του Υπερταμείου θα είναι η εξασφάλιση ευελιξίας για την προσέλκυση ταλέντων και επιχειρήσεων.
Η νέα εποχή για την ΗΔΙΚΑ και τις περιφέρειες
Το νομοσχέδιο καθιερώνει τη συνεποπτεία της ΗΔΙΚΑ από τα Υπουργεία Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Υγείας. Η κίνηση αυτή κρίθηκε απαραίτητη ώστε να συνδυαστεί η τεχνογνωσία του ψηφιακού υπουργείου με την πολιτική ευθύνη και τη σκοπιμότητα των έργων υγείας. Σήμερα, η ΗΔΙΚΑ διαχειρίζεται έργα ύψους άνω των 200 εκατ. ευρώ με επίκεντρο την ηλεκτρονική υγεία.
Παράλληλα, προωθείται το έργο «e-perifereies», το οποίο στοχεύει στην εξάλειψη των ψηφιακών ανισοτήτων ανά την επικράτεια, προσφέροντας 270 κοινές ψηφιακές υπηρεσίες μέσω του gov.gr για όλους τους πολίτες, ανεξαρτήτως τόπου κατοικίας.
Λοιπές διατάξεις
Στο ψηφισθέν νομοσχέδιο ενσωματώθηκαν και ρυθμίσεις που αφορούν:
Παρατάσεις προθεσμιών για την αδειοδότηση ραδιοφωνικών σταθμών και κεραιών επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης.
Συμψηφισμό του clawback με επενδυτικές δαπάνες θυγατρικών φαρμακευτικών εταιρειών.
Ζητήματα διαχείρισης ακινήτων του Τ.Α.Εθ.Α.