Υπάρχουν στιγμές στη δημόσια ζωή όπου η σιωπή θα ήταν πιο ευγενής, πιο υπεύθυνη, ίσως και πιο εθνικά ωφέλιμη από την κάθε δήλωση, όσο «θεσμική» κι αν φαντάζει. Η πρόσφατη αποστροφή του Κώστα Καραμανλή ότι «όταν οι θεσμοί χειραγωγούνται, έχουμε κρίση» ακούγεται εύηχη, σχεδόν αυτονόητη. Και όμως, στην τρέχουσα συγκυρία αποκτά πολιτικό βάρος που δεν μπορεί να αγνοηθεί.
Διότι άλλο πράγμα είναι η διατύπωση ενός γενικού αξιώματος, κι άλλο η εκτόξευση μιας φράσης που, εν γνώσει ή εν αγνοία του ομιλητή, εγγράφεται ως αιχμή προς την εν ενεργεία κυβέρνηση. Η συγκυρία είναι κρίσιμη – όχι μόνο για το κυβερνητικό σχήμα, αλλά και για την ίδια τη συνοχή του πολιτικού συστήματος. Γι’ αυτό και κάθε δημόσια παρέμβαση πρώην πρωθυπουργού λειτουργεί σαν ρίψη λίθου σε ήρεμη λίμνη: οι ομόκεντροι κύκλοι φτάνουν παντού.
Ο Καραμανλής και ο Σαμαράς δεν είναι «παλιοί» της πολιτικής, αλλά ενεργά σύμβολα μιας παράδοσης. Γνωρίζουν το βάρος της φράσης τους, την ταχύτητα με την οποία ο λόγος τους γίνεται ερμηνεία και η ερμηνεία αφήγημα. Όταν, λοιπόν, επιλέγουν τη στιγμή της πολιτικής πίεσης για να ομιλήσουν περί θεσμών, δεν μπορεί να θεωρηθεί αθώο. Ούτε τυχαίο.
Κι όμως, υπάρχει εδώ μια παράδοξη ειρωνεία. Όταν αυτοί κυβερνούσαν, αρέσκονταν άραγε σε τέτοιες παρεμβάσεις; Τι στάση κρατούσαν απέναντι σε δημόσιους σχολιασμούς των προκατόχων τους; Μήπως τότε, η υπεράσπιση των θεσμών ερμηνευόταν ως υπονόμευση της σταθερότητας; Το ζήτημα δεν είναι ιστορικό· είναι υπαρξιακό για την ίδια την πολιτική μας ωριμότητα.
Οι θεσμοί, για να σταθούν, χρειάζονται λιγότερο μεγαλόστομες διακηρύξεις και περισσότερο συνέπεια στη μνήμη. Χρειάζονται σιωπές που να διδάσκουν, όχι λόγια που να διχάζουν. Και αν πράγματι βρισκόμαστε σε κρίσιμη στιγμή για τη χώρα, τότε το βάρος της ιστορικής εμπειρίας των πρώην θα όφειλε να λειτουργεί ως φρένο στην παρόρμηση του μεγαλόφωνου λόγου.
Η Ελλάδα δεν στερείται απόψεων· στερείται μέτρου. Και σε περιόδους αστάθειας, το μέτρο των πρώην είναι ενίοτε πιο χρήσιμο από τον θόρυβο των νυν. Οι δηλώσεις που θέλουν να υπερασπιστούν τους θεσμούς δεν θα έπρεπε να τους τραυματίζουν. Γιατί κάθε θεσμός που γίνεται εργαλείο προσωπικής δικαίωσης, παύει να είναι θεσμός και μετατρέπεται σε σκηνή ρητορικής αυτοπροβολής.
Κι έτσι, το βαθύτερο πρόβλημα δεν είναι αν σήμερα οι θεσμοί χειραγωγούνται, αλλά αν έχουμε πια μάθει να τους υπηρετούμε με σιωπή όταν χρειάζεται — και όχι με μεγαλόστομες αναδρομές που θολώνουν αντί να φωτίζουν.
The post Οι πρώην, η πολιτική μνήμη και η ευκολία του μεγαλόστομου λόγου appeared first on Newpost.gr.