Η εξαγγελία του Κυριάκου Μητσοτάκη στη Βουλή για πρόσκληση όλων των παράκτιων κρατών της Ανατολικής Μεσογείου σε κοινή συνάντηση δεν είναι ακόμη ένα “γεγονός πρωτοκόλλου”. Είναι απόπειρα να περάσουμε από την αποσπασματική διαχείριση κρίσεων σε ένα πλαίσιο κανόνων — με σημείο αναφοράς το Δίκαιο της Θάλασσας — όπου μπορούν να «συνυπάρξουν» δύσκολα ζητήματα (οριοθετήσεις) μαζί με πεδία χαμηλότερης έντασης (μεταναστευτικό, πολιτική προστασία, περιβάλλον, συνδεσιμότητα). «Δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτα από το τραπέζι», είπε ο πρωθυπουργός, σηματοδοτώντας πρόθεση θεσμικής πρωτοβουλίας και όχι αντίδρασης.
Γιατί τώρα; Τρία “μοχλάκια” που αλλάζουν τα δεδομένα
Οικονομία–Ενέργεια: Η επιστροφή/ενίσχυση αμερικανικών ενεργειακών ομίλων στην περιοχή (π.χ. Chevron με ενδιαφέρον για θαλάσσια blocks σε Πελοπόννησο–Κρήτη και projects Ισραήλ–Αίγυπτος, ενώ το σχήμα ExxonMobil–Helleniq συνεχίζει εργασίες νοτιοδυτικά της Κρήτης) αυξάνει το κόστος της αβεβαιότητας και λειτουργεί ως κίνητρο σταθερότητας.
Αμερικανικό στίγμα: Η επικείμενη άφιξη/ανάληψη καθηκόντων της Kimberly Guilfoyle ως πρέσβειρας των ΗΠΑ στην Αθήνα «δένει» με μια Ουάσινγκτον που θέλει προβλεψιμότητα για επενδύσεις και logistics στην περιοχή.
Περιφερειακή ρευστότητα: Η κίνηση της Αθήνας έρχεται ενώ η Τουρκία ήδη “σηκώνει” ενστάσεις(ιδίως για τον ρόλο της Κυπριακής Δημοκρατίας) και επιδιώκει να καθορίσει τους όρους συμμετοχής. Η ελληνική απάντηση: ανοικτό, θεσμικό τραπέζι με σαφή γνώμονα το διεθνές δίκαιο.
Από «σκληρά» σε «ήπια» πεδία: αλλαγή ρυθμού, όχι στόχου
Το προτεινόμενο σχήμα “5×5” (Ελλάδα, Κύπρος, Αίγυπτος, Τουρκία, Λιβύη × οριοθέτηση/μετανάστευση/πολιτική προστασία/συνδεσιμότητα/περιβάλλον) δεν «παρακάμπτει» τα δύσκολα. Τα “κουμπώνει” πάνω σε μια ατζέντα χαμηλής πολιτικής για να χτιστεί εμπιστοσύνη και μηχανισμοί συνεργασίας πριν τις τεχνικές/νομικές συζητήσεις για θαλάσσιες ζώνες. Αυτό δεν είναι υπεκφυγή· είναι μεθοδολογία αποκλιμάκωσης.
Τι σημαίνει πρακτικά για Αθήνα–Άγκυρα–Τρίπολη–Λευκωσία
Κυπριακός παράγοντας: Η συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι κόκκινη γραμμή για την Ελλάδα· αναμενόμενη η τουρκική δυσφορία. Η συλλογική διαδικασία δυσκολεύει τις μονομερείς ερμηνείες και «αδειάζει» τα ad hoc μνημόνια τύπου τουρκολιβυκού.
Λιβύη: Η Αθήνα έχει ήδη ανοίξει δίαυλο με Τρίπολη για οριοθέτηση ΑΟΖ — η πολυμερής φόρμουλα θα προσέφερε θεσμικό “σκελετό” σε μια έτσι κι αλλιώς σύνθετη υπόθεση.
Κάιρο: Σταθερός εταίρος με συμφέροντα σε gas routing και ΑΟΖ· η συμμετοχή του ενισχύει τη δυνατότητα πολιτικών ισορροπιών στο τραπέζι.
Το αμερικανικό «δόγμα του εφικτού» και η αγορά ενέργειας
Οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται λιγότερο για το «πάχος» των νομικών επιχειρημάτων και περισσότερο για ασφάλεια–προβλεψιμότητα–ροές. Όσο Chevron/ExxonMobil εντείνουν παρουσία/συνεργασίες (Ελλάδα, Αίγυπτος, Ισραήλ), τόσο απομειώνεται η ανοχή σε ρίσκα που παγώνουν επενδύσεις ή δίκτυα. Η ελληνική πρωτοβουλία «κουμπώνει» σε αυτή την realpolitik.
Κίνδυνοι & αντοχές του σχεδίου
Χρόνος: Δεν είναι sprint. Θέλει διπλωματική υπομονή και τεχνική προετοιμασία (format, θεματικές, διαδικασίες).
Τουρκικές προϋποθέσεις: Η Άγκυρα θα επιδιώξει εναλλακτικές “πλαισιώσεις” (π.χ. αξιώσεις για «συμμετοχές» εκτός διεθνούς αναγνώρισης). Η θεσμική «ομπρέλα» και η πολυμέρεια περιορίζουν τις μονομερείς κινήσεις.
Ευρωπαϊκή διάσταση: Χρήσιμη πολιτική στήριξη από Ε.Ε., αλλά το «κλειδί» είναι αν Ουάσινγκτονδώσει σαφές πράσινο φως. Εδώ, ο ρόλος της νέας πρέσβειρας μπορεί να είναι καταλύτης.
Συμπέρασμα: Η Ελλάδα ως κόμβος συνεννόησης — με όρους και κανόνες
Δεν πρόκειται για «ευχές». Πρόκειται για μετατόπιση πλαισίου: από μεμονωμένες κρίσεις σε συλλογική διαδικασία με θεσμικό βάθος. Αν η πρωτοβουλία κλειδώσει σε format με ξεκάθαρους κανόνες, η Αθήνα θα έχει πετύχει δύο στόχους:
(α) θωράκιση απέναντι σε μονομερείς ερμηνείες (τύπου τουρκολιβυκού), και
(β) αναβάθμιση της χώρας σε κόμβο όπου η ενέργεια, η ασφάλεια και η ναυτιλιακή/υποδομική συνδεσιμότητα συζητιούνται με προβλεψιμότητα. Αυτό, από μόνο του, είναι κερδισμένος γύρος.
The post Η Ανατολική Μεσόγειος σε «νέα πίστα»: Η ελληνική πρόταση για πολυμερή συνάντηση, το αμερικανικό στίγμα και το «παράθυρο ευκαιρίας» appeared first on Newpost.gr.