Στις 23 Απριλίου 2010, ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Γιώργος Παπανδρέου εμφανίζεται στην τηλεόραση με φόντο το γαλάζιο του Αιγαίου και πίσω του το πολύχρωμο Καστελλόριζο.
Η εικόνα –σχεδόν σκηνοθετημένη με την ένταση ενός πολιτικού θρίλερ– θα χαραχτεί για πάντα στη συλλογική μνήμη. Εκείνη τη μέρα, ο Παπανδρέου ενεργοποιεί τον μηχανισμό στήριξης της Ελλάδας, βάζοντας τη χώρα στην τροχιά των Μνημονίων.
Δεκαπέντε χρόνια μετά, ο ίδιος επιστρέφει στα γεγονότα εκείνης της εποχής μέσα από μια εκ βαθέων συνέντευξη στο «ΒΗΜΑ». Και με λόγο λιγότερο απολογητικό και περισσότερο πολιτικά στοχαστικό, δίνει μια νέα διάσταση στο «σκηνικό» του Καστελλόριζου: όχι ως προοίμιο της κρίσης, αλλά ως κάλεσμα για αλλαγή.
«Ήταν απόφαση συνειδητή και συμβολική»
Ο Παπανδρέου δεν αποστασιοποιείται από την επιλογή του. Αντιθέτως, την υπερασπίζεται με σχεδόν ποιητικό τρόπο. Το Καστελλόριζο, όπως λέει, «είναι σύμβολο του δημιουργικού Ελληνισμού» και η εικόνα του δεν σηματοδοτεί μια εθνική ήττα, αλλά μια κρίσιμη καμπή. Μια στιγμή που «η χώρα κοιτάχτηκε στον καθρέφτη».
Η επιλογή του νησιού είχε, σύμφωνα με τον ίδιο, και διεθνοπολιτικό βάρος: «Το είδε όλος ο κόσμος. Ποια καλύτερη κατοχύρωση για το Καστελλόριζο από αυτό;». Η πολιτική επικοινωνία σε πλήρη συνέργεια με τη γεωστρατηγική σημειολογία.
Απόκρυψη, αλχημείες και χαμένα χρόνια
Ο πρώην πρωθυπουργός ξαναφέρνει στο προσκήνιο τις «λογιστικές απάτες» της κυβέρνησης Καραμανλή και επιμένει ότι η Ελλάδα οδηγήθηκε στη δίνη όχι εξαιτίας του δικού του σχεδίου, αλλά επειδή για χρόνια «μαγειρεύονταν» τα στοιχεία. Παραδέχεται ότι η αποκάλυψη των πραγματικών μεγεθών δεν ήταν μόνο πράξη διαφάνειας, αλλά και στρατηγικής οικοδόμησης αξιοπιστίας.
«Το μεγαλύτερο πρόβλημα τότε δεν ήταν το έλλειμμα. Ήταν το έλλειμμα εμπιστοσύνης», λέει. Και θυμίζει ότι οι εταίροι γνώριζαν πολύ καλά την κατάσταση, παρά τις περί του αντιθέτου δηλώσεις. Η Ελλάδα ήταν απλώς ο πρώτος κρίκος μιας ευρωπαϊκής αλυσίδας σε κρίση.
Μέρκελ, Μπαρόζο, ΔΝΤ – οι πρωταγωνιστές της κρίσης
Η συνέντευξη διατρέχει σαν πολιτικό ντοκιμαντέρ τις κρίσιμες σκηνές στις Βρυξέλλες και τα παρασκήνια των ευρωπαϊκών διαβουλεύσεων. Η Μέρκελ, ο Σαρκοζί, ο Μπαρόζο, ο Γιούνκερ – όλοι παρόντες, όλοι με ρόλους που έγραψαν ιστορία.
Ο Παπανδρέου μιλά με λεπτομέρειες για τις πρώτες συζητήσεις περί δημιουργίας ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης και για τη δυσπιστία απέναντι στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή του Μπαρόζο, που «κάλυπτε» τα στοιχεία της προηγούμενης ελληνικής κυβέρνησης. Ο χρόνος, λέει, ήταν περιορισμένος – και οι αποφάσεις έπρεπε να παρθούν με την ψυχραιμία ενός χειρουργού.
Η εσωτερική σκηνή: «Δεν είμαστε όλοι ίδιοι»
Εντός των συνόρων, ο Παπανδρέου περιγράφει ένα πολιτικό περιβάλλον αντιφάσεων. Θυμάται τη στήριξη της Ντόρας Μπακογιάννη, αλλά και την «ανευθυνότητα» του αδελφού της, Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος συμπορεύθηκε με τον Αντώνη Σαμαρά. Επιμένει ότι δεν υπήρχε εναλλακτική: είτε πρόγραμμα προσαρμογής είτε χάος.
Απορρίπτει, με εμφανή ενόχληση, την κριτική για καθυστερήσεις ή εναλλακτικά σενάρια δανεισμού. «Πήραμε μέτρα από το 2009, πριν καν ολοκληρωθούν οι εσωτερικοί έλεγχοι», λέει. Και απαντά στην κλασική πρόταση περί πρόωρων εκλογών: «Θα ήταν εθνική καταστροφή. Δεν είμαστε όλοι ίδιοι».
Οι δύο φράσεις που τον σημάδεψαν
«Λεφτά υπάρχουν» και «Μαζί τα φάγαμε»: δύο φράσεις που λειτούργησαν σχεδόν ως πολιτικά hashtag πριν καν εφευρεθούν τα social media. Ο Παπανδρέου δηλώνει ότι παρανοήθηκαν, απομονώθηκαν από το συνολικό τους πλαίσιο και εργαλειοποιήθηκαν από εκείνους που «φοβούνται την αλήθεια». Η δημόσια σφαίρα, άλλωστε, δεν συγχωρεί τα λάθη, αλλά ακόμα λιγότερο συγχωρεί τις αλήθειες που δεν βολεύουν.
Και τώρα;
Στο φινάλε της συνέντευξης, ο πρώην πρωθυπουργός κάνει μια εμφατική αναφορά στην ανάγκη στρατηγικής επανεκκίνησης. Ασκεί δριμεία κριτική στη σημερινή κυβέρνηση, μιλά για αλαζονεία και θεσμική απαξίωση και παραλληλίζει το σήμερα με το 2009 – «έλλειμμα εμπορικού ισοζυγίου, έλλειψη στρατηγικής, εικόνα χάους».
Το «διάγγελμα του Καστελλόριζου» δεν ήταν, τελικά, η αρχή της κρίσης. Ήταν το πρώτο πλάνο μιας νέας εποχής, μιας προσπάθειας επανεκκίνησης με όρους ειλικρίνειας και ρήξης.
Όπως σε κάθε καλό πολιτικό δράμα, το κοινό μπορεί να διχάζεται για τους ήρωες και τους αντι-ήρωες. Το σενάριο, όμως, δεν αλλάζει. Και ο Παπανδρέου επιμένει: το Καστελλόριζο δεν ήταν το τέλος — ήταν μια απόφαση να ξαναρχίσουμε.
The post Γιώργος Παπανδρέου: «Το Καστελλόριζο είναι σύμβολο αλλαγής, όχι κρίσης» appeared first on Newpost.gr.