Στις 16:00 ώρα Ελλάδας, πίσω από τις κλειστές πόρτες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες, οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης καλούνται να αποφασίσουν το μέλλον του Eurogroup. Η μυστική ψηφοφορία θα αναδείξει τον διάδοχο του Πασκάλ Ντόναχιου, ο οποίος παραιτήθηκε αιφνιδίως για να αναλάβει θέση στην Παγκόσμια Τράπεζα. Το διακύβευμα, ωστόσο, υπερβαίνει κατά πολύ μια τυπική αλλαγή σκυτάλης. Οι δύο υποψήφιοι, ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης και ο Βέλγος αντιπρόεδρος και υπουργός Προϋπολογισμού Βίνσεντ βαν Πέτεγκεμ, ενσαρκώνουν δύο διαφορετικές ερμηνείες της ευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης σε μια περίοδο όπου οι πιέσεις γύρω από τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία συνδέονται όλο και περισσότερο με τις ισορροπίες ισχύος στις Βρυξέλλες.
Ένα “ευρωπαϊκό κονκλάβιο”
Η εκλογή του προέδρου του Eurogroup διεξάγεται με απλή πλειοψηφία: 11 από τις 20 ψήφους της ευρωζώνης. Η διαδικασία, αυστηρά μυστική, έχει κάτι από την επισημότητα και τη σιωπή ενός κονκλαβίου, όπως μάς περιέγραψε άνθρωπος του Συμβουλίου: «Οι υπουργοί σηκώνονται ένας-ένας, διασχίζουν την αίθουσα και ρίχνουν το ψηφοδέλτιο στο κουτί. Δεν ανακοινώνεται τίποτα μέχρι το τέλος.»
Αν δεν υπάρξει αποτέλεσμα στον πρώτο γύρο, η διαδικασία επαναλαμβάνεται, ενώ κάθε υποψήφιος έχει τη δυνατότητα να αποσυρθεί μετά από κάθε στάδιο. Η τελική ανακοίνωση αναμένεται λίγο μετά τις 17:30.
Το προφίλ του Βίνσεντ Βαν Πέτεγκεμ: Ο έμπειρος διαπραγματευτής
Ο Βαν Πέτεγκεμ εισήλθε στην κούρσα με τη φήμη του φαβορί.
Ο 45χρονος Χριστιανοδημοκράτης διαθέτει βαθιά εμπειρία στους μηχανισμούς της ευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης:
πρώην υπουργός Οικονομικών (2020–2025),
προεδρεύων του Ecofin κατά τη βελγική προεδρία του 2024,
σήμερα αντιπρόεδρος της κυβέρνησης υπό τον Μπάρτ Ντε Βέβερ και υπουργός Προϋπολογισμού.
Στην επιστολή υποψηφιότητάς του, προβάλλει την ικανότητά του να «συνθέτει διαφορετικές πολιτικές θέσεις» και να επιτυγχάνει «ισορροπημένες συμφωνίες» στα πλαίσια ενός εκ των πιο πολύπλοκων πολιτικών συστημάτων της Ευρώπης: του βελγικού.
Η πλατφόρμα του επικεντρώνεται:
στην προώθηση της τραπεζικής ένωσης,
στη δημοσιονομική πειθαρχία,
στη σταθερότητα των δημόσιων οικονομικών της ευρωζώνης.
Το βάρος του ουκρανικού και των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων
Ωστόσο, το ισχυρότερο εμπόδιο στη διεκδίκησή του είναι η στάση του Βελγίου στο κρίσιμο ζήτημα της χρηματοδότησης της Ουκρανίας μέσω των κερδών των παγωμένων ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων στην Euroclear.
Πολλές χώρες της Βαλτικής και της Ανατολικής Ευρώπης βλέπουν την πολιτική του Βελγίου ως ανασταλτική και υπερβολικά επιφυλακτική. Αυτή η πολιτική «σκιά» απειλεί να μετατρέψει μια οργανωτική εκλογή σε μήνυμα δυσπιστίας για τις επιλογές της κυβέρνησης των Βρυξελλών.
Το αφήγημα Πιερρακάκη: Από το ελληνικό κέντρο κρίσης στο τιμόνι της ευρωζώνης
Ο 42χρονος Κυριάκος Πιερρακάκης αντιπροσωπεύει μια διαφορετική δραματουργία: το συμβολικό τόξο μιας χώρας που πέρασε από τη χρεοκοπία και την απειλή εξόδου από το ευρώ στο σημείο να ζητεί την προεδρία του κορυφαίου οργάνου οικονομικής διακυβέρνησης της ζώνης του ευρώ.
Παρότι υπουργός Οικονομικών μόλις από τον Μάρτιο του 2025, έχει αποκτήσει ευρωπαϊκή αναγνωρισιμότητα ήδη από το έργο του στην Ψηφιακή Διακυβέρνηση, όπου δημιούργησε το gov.gr και ψηφιοποίησε πάνω από 1.500 δημόσιες υπηρεσίες.
Ο ακαδημαϊκός συνδυασμός του MIT, του Harvard Kennedy School και του ΟΠΑ προβάλλεται από πολλά ευρωπαϊκά μέσα ως δείγμα τεχνοκρατικής επάρκειας και στρατηγικής σκέψης. Από το 2021 προεδρεύει και στην Ομάδα Παγκόσμιας Στρατηγικής του ΟΟΣΑ.
Η ευρωπαϊκή ατζέντα που φέρει ο Πιερρακάκης
Στην επιστολή υποψηφιότητάς του δεσμεύεται για:
ολοκλήρωση της ένωσης κεφαλαιαγορών,
προώθηση του ψηφιακού ευρώ,
ενίσχυση της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ,
καλύτερο συντονισμό επενδύσεων και εθνικών προϋπολογισμών.
Ιδιαίτερα αξιοσημείωτη είναι η θερμή κάλυψη που έλαβε από γερμανικά μέσα, όπως η Frankfurter Allgemeine Zeitung, κάτι που εκλαμβάνεται ως σήμα πιθανής στήριξης από τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης.
Η αριθμητική των ψήφων: Αναζητώντας τους 11
Η κατανομή των πολιτικών οικογενειών στο Eurogroup διαμορφώνει ένα περίπλοκο σκηνικό:
Το ΕΛΚ (Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα)
Και οι δύο υποψήφιοι ανήκουν στο ΕΛΚ. Η ομάδα ελέγχει περίπου 6–7 ψήφους:
Ελλάδα
Βέλγιο
Ιρλανδία
Λετονία
Λουξεμβούργο
Πορτογαλία
ενδεχομένως κάποιοι «ανεξάρτητοι»
Η διχοτόμηση των ψήφων του ΕΛΚ επιβάλλει τη στήριξη από άλλες πολιτικές ομάδες.
Οι Σοσιαλιστές & Δημοκράτες (S&D)
Έχουν 4–7 ψήφους (Γερμανία, Αυστρία, Κύπρος, Μάλτα κ.ά.). Η Ισπανία, αν και εξέτασε υποψηφιότητα του Κάρλος Κουέρπο, δεν κατέβηκε στη μάχη, κρίνοντας ότι δεν υπάρχουν περιθώρια επικράτησης.
Οι κρίσιμες μικρές χώρες
Το ιστορικό προηγούμενο (Ντόναχιου 2020, Σεντένο 2018) δείχνει ότι συχνά τα μικρά κράτη γέρνουν την πλάστιγγα στον δεύτερο ή τρίτο γύρο.
Βορράς–Νότος, Ανατολή–Δύση: Η γεωγραφία της ψήφου
Η εκλογή αντανακλά ευρύτερες εντάσεις:
Η “νότια συμμαχία”
Η Ελλάδα αναμένει υποστήριξη από:
Ισπανία
Πορτογαλία
Κύπρο
πιθανότατα Ιταλία
και, σύμφωνα με εκτιμήσεις, Γαλλία
Η κοινή μνήμη της κρίσης της προηγούμενης δεκαετίας δημιουργεί ένα πλέγμα φυσικής αλληλεγγύης.
Η Ανατολική Ευρώπη
Βλέπει την υποψηφιότητα Πιερρακάκη ως πιθανή απάντηση στη βελγική στάση για τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια. Ωστόσο, υπάρχει και το επιχείρημα ότι ο Βαν Πέτεγκεμ θα μπορούσε να λειτουργήσει ως πιο «διαχειρίσιμη» φιγούρα για τις διαπραγματεύσεις στο προσεχές Ecofin.
Η βόρεια-σκανδιναβική ζώνη
Παραδοσιακά υπέρ της δημοσιονομικής αυστηρότητας, ενδέχεται να στηρίξει τον Βαν Πέτεγκεμ λόγω:
εμπειρίας,
θεσμικής συνέχειας,
έμφασης στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Το πολιτικό πλαίσιο στις Βρυξέλλες
Ο βελγικός Τύπος αποφεύγει τις προβλέψεις και επικεντρώνεται στις εσωτερικές πολιτικές εντάσεις της κυβέρνησης Ντε Βέβερ, η οποία την ίδια στιγμή διαπραγματεύεται τον προϋπολογισμό. Το VRT, ωστόσο, συνέδεσε ευθέως την εκλογή με το θέμα των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων. Αναλυτές, δημοσιογράφοι και διπλωμάτες που συμμετείχαν σε συζητήσεις τις τελευταίες ημέρες εκτιμούν ότι η εκλογή δεν επιφέρει απειλή για την ενότητα της ευρωζώνης, αλλά λειτουργεί ως πλατφόρμα συμβολισμών:
εμπιστοσύνης προς την Ελλάδα ή
πίεσης προς το Βέλγιο.
Τελικές εκτιμήσεις: Η απόσυρση ως πιθανό σενάριο
Και στις δύο πλευρές υπάρχει κινητικότητα για μια ομόφωνη εκλογή μέσω απόσυρσης ενός εκ των δύο υποψηφίων στον τελευταίο γύρο. Ο Κ. Πιερρακάκης προβάλλεται ως το πρόσωπο που ενσαρκώνει τη νέα δυναμική και την ανάγκη της ΕΕ για ψηφιακή καινοτομία και στρατηγική ανανέωση. Ο Βαν Πέτεγκεμ ενσωματώνει τη συνέχεια, την τεχνοκρατική εμπειρία και την εμπέδωση της δημοσιονομικής σταθερότητας.
Το αποτέλεσμα, ωστόσο, δεν θα είναι μόνο προσωπικό.
Αναμένεται να αναγνωσθεί ως σήμα ισχύος, επιρροής, συμμαχιών και γεωπολιτικής πίεσης — ένα μήνυμα που θα απασχολήσει τις πρωτεύουσες της ευρωζώνης πολύ πέρα από το απόγευμα της σημερινής ψηφοφορίας.